Çanakkale Savaşı Kara Muharebelerinin Gelişimi
Çanakkale Savaşı'nın kara muharebeleri, İtilaf Devletleri'nin (başta Birleşik Krallık ve Fransa olmak üzere) Çanakkale Boğazı'nı denizden geçememesi üzerine Gelibolu Yarımadası'na yaptıkları çıkarmalarla başlamıştır. Bu muharebeler, 25 Nisan 1915'te başlayıp 9 Ocak 1916'ya kadar devam etmiş ve Osmanlı İmparatorluğu'nun zaferiyle sonuçlanmıştır. Kara muharebelerinin gelişimi şu şekilde özetlenebilir:
1. Çıkarmalar ve İlk Muharebeler (25 Nisan 1915)
- İtilaf kuvvetleri, Gelibolu Yarımadası'na iki ana noktadan çıkarma yapmıştır: Arıburnu (Anzak Koyu) ve Seddülbahir (Helles Sahili).
- Arıburnu'na çıkan Anzak (Avustralya ve Yeni Zelanda Kolordusu) birlikleri, Mustafa Kemal (Atatürk) komutasındaki 19. Tümen tarafından Conkbayırı'nda durdurulmuştur. Mustafa Kemal'in "Ben size taarruzu değil, ölmeyi emrediyorum!" sözü burada tarihe geçmiştir.
- Seddülbahir'deki çıkarmalar ise Alçıtepe'yi ele geçirmek amacıyla yapılmış, ancak Osmanlı savunması karşısında ağır kayıplar verilmiştir. Kirte Muharebeleri gibi çatışmalarla cephe kilitlenmiştir.
2. Cephelerin Sabitleşmesi ve Siper Savaşları (Mayıs-Ağustos 1915)
- Çıkarmaların ardından cepheler siper hatlarına dönüşmüş, taraflar birbirlerine üstünlük sağlayamamıştır. Bu dönemde
- Anafartalar Cephesi: İtilaf kuvvetleri, Ağustos 1915'te Suvla Koyu'na ek çıkarma yaparak Osmanlı hatlarını yarmayı hedeflemiştir. Ancak Mustafa Kemal'in komutasında gerçekleşen Anafartalar Muharebeleri (10 Ağustos) ve Conkbayırı Taarruzu (10 Ağustos) ile İtilaf ilerleyişi durdurulmuştur.
- Kanlısırt ve Lone Pine Muharebeleri: Anzak birlikleri, Osmanlı siperlerine yönelik saldırılar düzenlemiş, ancak sınırlı başarılar elde etmiştir.
- Bu aşamada, siper savaşları nedeniyle her iki taraf da ağır kayıplar vermiş, cephelerde hareketlilik azalmıştır.
3. Osmanlı Savunmasının Güçlenmesi ve İtilaf Geri Çekilmesi (Eylül 1915-Ocak 1916)
- İtilaf kuvvetleri, Ağustos taarruzlarının başarısızlığından sonra cepheyi terk etmeye karar vermiştir. Geri çekilme operasyonu
- Aralık 1915'te Anafartalar ve Arıburnu cephelerinden başlamış, Ocak 1916'da Seddülbahir cephesi tamamen boşaltılmıştır.
- Çekilme, Osmanlı kuvvetlerine fark ettirilmeden başarıyla gerçekleştirilmiş, bu süreçte İtilaf kayıpları minimize edilmiştir.
- Osmanlı ordusu, General Liman von Sanders ve Mustafa Kemal gibi komutanların liderliğinde, savunma hatlarını sürekli güçlendirerek zaferi garantilemiştir.
Sonuç ve Önem
- Çanakkale kara muharebeleri, I. Dünya Savaşı'nın en kanlı çatışmalarından biri olmuş, yaklaşık 130.000 ölüyle sonuçlanmıştır.
- Osmanlı'nın zaferi, savaşın uzamasına neden olmuş ve Mustafa Kemal'in askeri dehasını öne çıkararak Türk Kurtuluş Savaşı'nın temellerini atmıştır.
- İtilaf Devletleri için ise büyük bir hayal kırıklığı olmuş, stratejik hedeflerine ulaşamamışlardır.
|
.webp "Çanakkale Savaşı Hava Harekâtı")
.webp "Çanakkale Savaşı Deniz Harekatı")
.webp "Çanakkale Savaşı Öncesi")
.webp "Arıburnu Cephesi")